Çankırı Karatekin Üniversitesinde başlatılan proje kapsamında insanla karşılaşma ihtimali yüksek olan dört yarasa türlerinin virüs taşıma potansiyelleri araştırılacak.
Korona virüs salgını ile son dönemde gündeme gelen doğanın gizemli türleri yarasalar, Çankırı Karatekin Üniversitesi (ÇAKÜ) akademik personelinin yürütücülüğünde ve paydaş üniversitelerinin alanında uzman akademisyenleri tarafından farklı yönleriyle araştırılıyor. Çalışmalar aynı anda yürütülen iki adet TÜBİTAK 1001 ve bir adet TÜBİTAK 1002 programı kapsamında üç projeyle destekleniyor. Üç proje ile yarasalara ait bilinmeyenleri multidisipliner bir yaklaşımla ve detaylı araştırmalarla ortaya çıkartmayı amaçlıyor.
Projelerden ilki olan “Türkiye’de İnsan İlişkisi Muhtemel Yarasa Türlerinde Virom Profilinin Araştırılması” isimli TÜBİTAK-1001 Projesi Şubat 2021 tarihinde başlamış olup, ÇAKÜ Eldivan Sağlık Hizmetleri MYO Veterinerlik Bölümü-Laborant ve Veteriner Sağlık Programında görevli Dr. Öğr. Üyesi Müge Fırat koordinatörlüğünde yürütülüyor. İnsan sağlığı ve yaban hayatı ilişkisini konu edinen örnek bir ulusal çalışma olma niteliğindeki 36 ay sürecek proje kapsamında, Türkiye’nin farklı eko coğrafik bölgelerinde yaşayan, tüneme veya beslenme alanları itibariyle insanla karşılaşma ihtimali yüksek olan dört yarasa türünün insan ve hayvanlarda hastalığa sebep olabilme potansiyeline sahip virüs taşıyıcılıklarının araştırılması amaçlanıyor.
Konu kapsamında detaylı bir bilimsel çalışma olmayan Türkiye’de çıkacak güncel veriler sayesinde, küresel ölçekte yarasa virüslerine ait tamamlayıcı bilgiler sunulması hedefleniyor.
ÇAKÜ Yapraklı MYO-Ormancılık Bölümü, Avcılık ve Yaban Hayatı Programı öğretim üyesi Doç. Dr. Tarkan Yorulmaz koordinatörlüğünde yürütülecek olan “İklimsel Parametrelerin Bir Yarasa Türünün Beslenme ve Dağılım Örüntüsü Üzerinde Etkisinin Belirlenmesi” isimli bir diğer TÜBİTAK-1001 Projesi ise 2022 yılının Ocak ayında başlayarak 30 ay sürecek. Türkiye’de ilk kez bir yarasaya GPS vericisi takılacak ve 3 yıl boyunca izlenecek olan bu çalışmada, yarasaların hangi dönemlerde hangi habitatları kullandıkları ve besin tercihleri hakkında bilgi toplanarak, iklim değişikliği ve yarasa ilişkisi özelinde davranış bilgilerine ulaşılacak.
2022 yılının Şubat ayında başlayıp, ÇAKÜ Eldivan Sağlık Hizmetleri MYO, Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü, Çevre Sağlığı Programı Dr. Öğr. Üyesi Okan Ürker koordinatörlüğünde 12 ay boyunca yürütülecek olan “Türkiye’de Bir Meşe (Quercus sp.) Ormanına Ait Farklı Meşçere Tiplerindeki Ağaçların Yarasalar Tarafından Kullanım Tercihlerinin Araştırılması” isimli TÜBİTAK-1002 (Hızlı Destek) projesinde ise Türkiye’de orman ekosistemlerinin önemli bir memeli grubu olan yarasalar hakkında meşe ormanlarını nasıl kullandıkları, hangi türlerin hangi dönemlerde bu orman ekosistemini tercih ettikleri hakkında kapsamlı tespitler yapılması planlanıyor. Bu çalışma kapsamında elde edilecek verilerin, ormancılık yönetiminde biyolojik mücadele kontrol ajanı olarak yarasalardan yararlanılmasına ışık tutarak, yaban hayatı unsurlarının koruma-kullanma dengesi perspektifinde uzun vadeli korunmasına katkıda bulunacak.
Çankırı Karatekin Üniversitesi koordinatörlüğünde, yarasaları konu edinen bu üç farklı bilimsel araştırma projesinde, Çankırı Karatekin Üniversitesi’nin Sağlık Bilimleri Fakültesi, Orman Fakültesi, Yapraklı MYO Ormancılık Bölümü (Yaban Hayatı Programı), Eldivan Sağlık Hizmetleri MYO Veterinerlik Bölümü (Laborant ve Veteriner Sağlık Programı), Tıbbi Hizmetler ve Teknikler Bölümü (Çevre Sağlığı Programı) ile birlikte Ankara Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi ve Osmangazi Üniversiteleri ile iş birliği yapılmaktadır. Bu projelerde ülkemizdeki yarasaların virom analizi, yarasalar ve iklim değişikliği ilişkisi, ormancılık faaliyetlerinin yarasalarla ilişkisi çalışılırken, diğer yandan doktora ve yüksek lisans düzeyinde pek çok yeni öğrencinin yetişmesine de vesile olacaktır.