Mübadelenin 99. yılı dolayısıyla Ayvalık’ta çeşitli faaliyetler gerçekleştirildi.
Ayvalık Belediyesi tarafından mübadelenin 99. yıldönümünü anmak için düzenlenen program, mübadillerin Cunda’ya ilk çıktığı noktada başladı. Çelenk bırakma ve anma töreninin ardından Vural Sineması Nejat Uygur Sahnesi’nde mübadil yiyeceklerin sunumu yapıldı. Ardından sempozyum kapsamında Ayvalık’ta yaşayan mübadil çocuklarının ve torunlarının “sandıktan dökülen hikâyeleri” anlattığı belgesel film gösterimi izlendi.
Ayvalık Belediyesi sosyal medya hesaplarından canlı olarak yayınlanan Mübadelenin 99. Yıldönümü Sempozyumunda Prof. Dr. Kemal Arı, Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu, Prof. Dr. Ayhan Gökdeniz ve eğitimci Kemal Girgin’in konuşmaları ilgi gördü. Ayvalık Belediyesi, Kent Konseyi, Giritliler Derneği, Türk Ocağı Ayvalık Şubesi ve Cunda Güzelleştirme Derneği ile birlikte gerçekleştirilen etkinlikte denize çelenk bırakıldı.
Daha sonra Vural Sineması Nejat Uygur Sahnesi’nde önce mübadil lezzetleri tadıldı. Prof. Dr. Özkul Çobanoğlu, mübadelenin kültürel sürecini ve son olarak eğitimci Kemal Girgin mübadele sonrası Ayvalık sürecini anlattı. Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin tüm katılımcılara ve destek veren derneklere teşekkür ederek, “Yunan ve Türk halklarının mübadelesine dair sözleşme ve protokol, Lozan Antlaşması’na ilaveten 30 Ocak 1923 tarihinde imzalanmıştır. Türkiye ve Yunanistan arasında 12 fasıl ve 34 madde ile belirlenmiş antlaşma gereğince mübadele gerçekleşmiştir. Birçoğumuz mübadelenin getirdiği acıların hikâyeleriyle büyüdük. 1 milyon 200 bin nüfus Türkiye’den Yunanistan’a geçerken, 400 binin üzerinde Müslüman Türk toplumu Türkiye’ye yerleştirilmiştir. Doğup büyüdüğün topraklardan başka yurda gidip alışmanın zorluğunu tahmin etmemiz zor olsa da, en azından bugün varlığımızın temelini oluşturan mübadil her kişiye saygı duyuyoruz. Ayvalık coğrafyasının kültür zenginliğinin temelinde farklı toplumlara, dinlere kucak açması olmuştur. Hem buradan gidenlere, hem gelenlere, çocuğu kucağında yeni hayatlara yelken açanlara, sırtında yaşlı annesini alıp yola çıkanlara, bu yolda cefa çekenlere saygımız sevgimiz hiçbir zaman bitmeyecektir. Mübadelenin 100. yılına bir sene kala neredeyse bir asır önce yaşanmış bu değişimin tüm ayrıntılarının inceleneceği, tüm detaylarıyla konuşulacağı büyük çaplı 3-4 gün sürecek çalıştayı 100. Yılda anma törenleri ile birlikte yapacağımızı da bildirmek isterim. Mübadele ile tüm zorluklara katlanmış köklerimizi tekrar saygı ile anıyorum.”