“Kıtalararası Bilgi Dolaşımı ve Bilimsel Köprüler: İslam Dünyası ve Latin Amerika Arasında Tarihsel Miras ve Yeni İş Birliği Alanları” temasıyla düzenlenen sempozyum, 26-28 Kasım 2025 tarihlerinde İstanbul’da, İbn Haldun Üniversitesi ev sahipliğinde yapıldı.
Şarja Üniversitesi’ne bağlı Arap ve Müslümanlarda Bilim Tarihi Enstitüsü (SIFHAMS), Türkiye’nin İstanbul kentinde düzenlenen Uluslararası 3. UNESCO Kürsüsü Konferansı’na katılarak İslam medeniyetinin bilimsel katkılarını uluslararası akademik platformda geniş bir perspektifle anlattı. Dünyanın dört kıtasından bilim insanlarının katıldığı etkinlik, bilgi tarihinin medeniyetler arası yolculuğunu yeniden ele alan önemli bir buluşma oldu.
Bilginin Kıtalar Arası Yolculuğu Mercek Altında
İbn Haldun Üniversitesi’nin ev sahipliğini yaptığı konferans bu yıl “Bilginin Kıtalar Arası Akışı ve İslam Dünyası ile Latin Amerika Arasında Bilimsel Köprüler Kurmak” temasıyla düzenlendi. Etkinlik, hem bilim tarihçilerini hem felsefecileri hem de kültürel diplomasinin temsilcilerini bir araya getirerek farklı medeniyetlerin bilgi üretimindeki rolünü tartışmaya açtı.
Katılımcılar; Endülüs, Abbasi, Osmanlı ve Latin Amerika medeniyetleri arasındaki entelektüel etkileşimi, bilgi aktarımının tarihsel güzergâhlarını ve bilginin siyasi, kültürel ve sosyal yapılar üzerindeki etkilerini ele aldı.
Şarja Üniversitesi’ne bağlı Arap ve Müslümanlarda Bilim Tarihi Enstitüsü (SIFHAMS) Direktörü Prof. Dr. Mesut Idriz
Prof. Dr. Mesut İdriz’ten “Yeni Dünya” Anlatısına Yeni Bir Perspektif
SIFHAMS Direktörü Prof. Dr. Mesud İdriz, açılış konuşmasında küresel bilim tarihine yönelik eleştirel bir perspektif sundu.
Konuşmasında, Batı’nın “Yeni Dünya’nın keşfi” söyleminin, Müslüman coğrafyacılar ve denizcilerin bilgi birikimini gölgede bıraktığını ifade etti.
Prof. Dr. İdriz: İdrisi, Biruni, Osmanlı denizcileri, Endülüs’lü haritacılar ve diğer Müslüman bilginlerin dünya coğrafyasının şekillenmesindeki rolüne dikkat çekti.
“Bilgi hiçbir zaman tek bir medeniyete ait olmadı” diyen İdriz, Müslümanların keşifler ve bilimsel gelişmeler sayesinde küresel bilgi akışında köprü görevi gördüğünü belirtti. Ayrıca Latin Amerika ile İslam dünyası arasındaki kültürel etkileşimin, çoğu tarih anlatısında yeterince yer bulmadığını vurguladı.
SIFHAMS’tan Bilimsel Miras, Dijital Arşiv ve Akademik İşbirliği Sunumları
SIFHAMS heyeti konferans boyunca bir dizi önemli sunum gerçekleştirdi:
- Bilimsel mirasın dijitalleştirilmesi: İslam medeniyetine ait yazmaların ve tarihi eserlerin dijital platformlarda korunması ve gelecek nesillere aktarılması.
- Tarihsel bilimsel katkılar: Tıp, matematik, astronomi, mühendislik ve coğrafya alanlarında Müslüman bilim insanlarının dünya bilimine etkileri.
- Kültürler arası bilgi aktarımı: Endülüs üzerinden Avrupa’ya taşınan bilimsel birikimin Latin dünyasını nasıl etkilediği.
- Yeni akademik işbirlikleri: SIFHAMS ve UNESCO kürsüleri arasında ortak araştırma ve öğrenci değişimi projeleri.
Bu sunumlar, İslam bilim tarihini modern araştırma yöntemleriyle birleştiren yeni akademik perspektifler sundu.
İstanbul’un Bilimsel ve Kültürel Mirasına Özel Ziyaret Programı
Konferans katılımcıları, etkinlik süresince İstanbul’un kültürel kimliğini yansıtan önemli mekânları ziyaret etti. Bu geziler arasında:
- Tarihî kütüphaneler,
- Bilim tarihi müzeleri,
- Osmanlı mimarisinin örnekleri,
- Geleneksel el yazması koleksiyonları yer aldı.
Bu ziyaretlerin, hem bilim tarihi uzmanlarının hem de kültürler arası etkileşimle ilgilenen araştırmacıların perspektifini zenginleştirdiği belirtildi.
Uluslararası Bilim Diplomasisini Güçlendiren Bir Platform
Konferans boyunca düzenlenen çalıştaylar, akademik paneller ve yuvarlak masa oturumları; İslam dünyası ile Latin Amerika arasında yeni iletişim kanalları oluşturdu. Araştırmacılar, bilgi tarihi, kültürel etkileşim, bilimsel keşifler ve dijital arşivcilik alanlarında ortak projeler geliştirmek üzere ön anlaşmalar yaptı.
SIFHAMS’ın katılımı, Şarja Üniversitesi’nin uluslararası görünürlüğünü artırmakla kalmayarak, Arap dünyasının bilimsel mirasının dünyaya tanıtılması adına stratejik bir adım olarak değerlendirildi.
SIFHAMS’tan Küresel Akademiye Güçlü Bir Mesaj
Etkinlik, sadece tarihsel bir değerlendirme değil, aynı zamanda bilimsel mirasın korunması, paylaşılması ve yeniden yorumlanması adına önemli bir çağrı niteliği taşıdı.
SIFHAMS’ın İstanbul’daki bu prestijli platformdaki varlığı, Arap ve İslam medeniyetlerinin dünya bilim tarihindeki yerinin daha görünür kılınması açısından güçlü bir mesaj verdi:
“Bilgi tüm insanlığın ortak mirasıdır ve medeniyetler arasındaki köprüler, geleceğin bilim dünyasını şekillendirecektir.”
Haber: Ertekin Aykaç
