Eskiden istihbarat, gölgelerde yürütülen bir meslekti. Dosyaların kilitli dolaplarda saklandığı, ajanların yüz yüze buluştuğu, bilgi taşımanın bir cesaret meselesi olduğu yıllar… Şimdi ise gölge artık daha çok dijital. Ama bazı “geleneksel hayaletler” hâlâ aramızda — sadece çok daha küçük, çok daha sessiz ve çok daha zeki olarak...
Böcek Kadar Küçük, Gölge Kadar Sessiz
“Böcek” kelimesi, istihbarat dünyasında yalnızca bir canlıyı değil, dinleme cihazlarını da ifade eder. Ama artık işler daha da ileri gitti. Sinek boyutunda kameralar, bir ampul içine saklanmış mikrofonlar, gözlük çerçevesine gizlenmiş HD kameralar… Günümüzde bir ofis sandalyesine ya da priz kapağına bakarken aslında göz hapsinde olabilirsiniz.
Üstelik bu teknolojiler sadece profesyonel istihbarat servislerinin değil, özel sektörün ve hatta yasa dışı grupların da kullanımına açık hâle geldi. Bir bakıma, herkesin herkesi izleyebildiği bir çağdayız.
Gökyüzünden Gelen Casuslar, Kuşlar, Dronlar, Hayaletler
Belki de en tuhaf ama bir o kadar da etkileyici gelişme, doğanın istihbarat için taklit edilmesi. Soğuk Savaş döneminde gerçek güvercinlerin sırtına küçük kameralar yerleştirilmişti. Bugünse bu fikir evrim geçirdi: Artık kuş kılığına bürünmüş robot dronlar var.
Çin, ABD, İsrail gibi ülkelerin kullandığı bu “biyomimetik” dronlar, özellikle sınır gözetimi, kalabalık izleme ve suikast planlarında test ediliyor. Ses çıkarmayan, radar izine yakalanmayan bu kuş-dronlar, artık gökyüzündeki her silüeti şüpheli kılıyor.
Casus Böcekler ve Yapay Arılar
Bazı istihbarat projeleri ise daha da ileri gidiyor: canlı böceklerin sinir sistemine bağlanarak uzaktan yönlendirildiği sistemler… ABD Savunma Bakanlığı’nın desteklediği DARPA gibi kurumlar, hamamböceği ya da sinek gibi canlılara yön vererek, onları birer canlı casusa dönüştürmeyi amaçlıyor.
Yapay zekâ ile çalışan mikro arılar, ses ve görüntü kaydı yapabiliyor. Bunlar bir gün sadece düşman bilgisi toplamakla kalmayacak, toplumsal olaylarda kalabalığın arasına karışacak, hatta iklim analizlerinde bile kullanılacak. Bilim kurgu değil; bu artık bilim.
Herkes İzleniyor mu?
Bu mikro casus sistemlerin gelişmesi, sadece düşman unsurları değil, sıradan insanları da gözetim altına alma riskini artırıyor. Bir toplantıda ne söylediğinizi, bir parkta kiminle oturduğunuzu, evinizin penceresinden nereye baktığınızı dahi kaydeden mikro cihazlar… “Özel hayat” kavramı, görünmez bir tehdit altına girdi.
Artık sadece telefonunuzu ya da bilgisayarınızı korumak yetmiyor; lambanıza, saksınıza, hatta kalem kutunuza bile şüpheyle bakmanız gerekebilir.
Peki Ya Gelecek?
Bundan sonraki adım, belki de sinirsel bağlantılarla bilgi çeken implantlar, ya da insanların düşüncelerini analiz edebilen sistemler olabilir. Ne kadar ürkütücü gelse de istihbarat dünyasında "imkânsız" kelimesi çoktan demode oldu.
İstihbarat artık sadece devletin işi değil. Artık her birey potansiyel bir hedef, her cihaz potansiyel bir gözetleyici ve her kuş gökyüzünde süzülen bir casus olabilir.
Belki de bir istihbaratçının gölgesi her an üzerimizdedir. Modern çağın görünmez orduları artık kurşun sıkmaz, belge karıştırmaz. Onlar verileri okur, davranışları çözer, yüzleri tarar.
İstihbarat artık bir sinema senaryosu değil. Ülkeler, şirketler, hatta bazı bireyler için bile bir “hayatta kalma” meselesi. Peki ama istihbaratçılar nasıl çalışır? Neyi, nasıl öğrenir? İşte görünmeyenlerin dünyasından bazı izler…
İstihbarat dünyasında her ne kadar teknoloji başrolde gibi görünse de perde arkasında hâlâ “insan” var. İnsan Kaynaklı İstihbarat denilen bu yöntemde, ajanlar hedef kişilere yaklaşır, dostluk kurar, sırdaş olur. Bazen bir şoför, bazen bir garson ya da bir akademisyen, bir ülkenin güvenlik duvarlarını deliverebilir.
Bir bakmışsınız, her sabah çay içtiğiniz bakkal aslında bir bilgi taşıyıcısıymış.
Görünmeyen Kulaklar, Dijital Gözetleme
Bir e-posta yazdınız. Bir tweet attınız veya sadece "sessizce" telefonla konuştunuz. Sessizliğinizin içinde bile sinyaller yankılanıyor olabilir. Sinyal İstihbaratı, bugünün en güçlü gözetleme biçimi. Telsiz konuşmalarından, baz istasyonlarına, uydu verilerinden IP adreslerine kadar her veri birer hazine.
Artık dinlemek için bir böcek cihazı yetmiyor. İstihbaratçılar doğrudan cebinizin içindeler: telefonunuzda, uygulamalarınızda, hatta giyilebilir teknolojinizde...
Sosyal Medya Gönüllü İtiraflar Cenneti
Eskiden bilgi elde etmek için sorgular, tehditler, riskli takipler gerekirdi. Şimdiyse insanlar her şeyi kendileri anlatıyor. Açık Kaynak İstihbaratı dediğimiz alan, bu anlamda adeta bir bilgi madenine dönüştü. Tatilde nereye gittiğiniz, hangi siyasi fikri savunduğunuz, kiminle arkadaş olduğunuz... Hepsi bir profil çıkarmak için yeterli.
Yani, “Benim saklayacak bir şeyim yok” diyenler bile aslında istemeden birilerinin radarına giriyor olabilir.
Bir Gökyüzü Kadar Uzağınızda, Uydu ve Drone’lar
Bugün Suriye’deki bir karakolu izlemekle, Ankara’da bir fabrikanın kaç vardiya çalıştığını görmek arasında büyük bir fark kalmadı. Uydular, drone’lar, hatta hava balonları bile artık sahada aktif ajanlar gibi çalışıyor. Görsel İstihbarat sayesinde çatıdaki uydu anteninden, yoldaki araç yoğunluğuna kadar her şey analiz ediliyor.
Gökyüzü yalnızca kuşlara ait değil artık.
Siber Dünyanın En Tehlikeli Casusları
Siber İstihbarat, artık ülkelerin savaş açmadan düşmanını çökerttiği yeni cephe. Bilgisayarlara sızmak, sunucuları çökertmek, ağları izlemek... ve belki de en çok korkulan: yapay zekâ destekli istihbarat. Artık insanlar değil, algoritmalar sorguluyor bizi.
İşin kötüsü, bazen en büyük tehdidi kimin izlediğini bile bilmiyoruz.
Peki Ya Biz?
Sokaktaki vatandaş olarak bunlar bize uzak mı? Hayır. Bazen bir gazetecinin yazısı, bir memurun attığı mail, bir öğrenci kulübünün yaptığı etkinlik bile bir analiz konusu olabilir.
Devletler için güvenlik kutsaldır, ama vatandaşlar için de mahremiyet öyledir. Dengede kalmak gerek.
Gerçekten yalnız mıyız, yoksa sadece izlenmediğimizi mi sanıyoruz?
Aydın Benli
Bir adım ötenizdeki bilinmeyene selam olsun…Türk istihbaratı dünyanın en iyilerinden, onlar sayesinde güvendeyiz, iyi ki varlar. Güvenliğin sınırı, teknolojinin sınırına dayanmış durumda ve biz, izleyenlerle izlenenler arasında giderek daha belirsiz bir çizgide yürüyoruz. “İSTİHBARATÇI” Romanımız en çok okunanlar listesinde teşekkürler… Hala okumayan varsa internetten ve seçkin kitapçılardan alabilir. Allah’a ısmarladık hoşça kalın.
