Cezayir’den Fransa’ya Sert Mesaj: Sömürgecilik Suç Sayıldı
CEZAYİR – Cezayir Parlamentosu, Fransa’nın ülkeyi sömürgeleştirmesini suç olarak tanımlayan ve Paris’ten resmî özür ile tazminat talep eden yasayı oybirliğiyle kabul etti. Karar, iki ülke arasında halihazırda devam eden diplomatik krizin daha da derinleşebileceği yorumlarına yol açtı.
Genel Kurul’da yapılan oylamanın ardından milletvekilleri, Cezayir ulusal bayrağının renklerini taşıyan atkılarla ayağa kalkarak “Yaşasın Cezayir” sloganları attı. Kabul edilen yasada, Fransa’nın “Cezayir’deki sömürge geçmişi ve bunun yol açtığı trajediler nedeniyle hukuki sorumluluk taşıdığı” açık şekilde vurgulandı.
Meclis Başkanı İbrahim Bugali, devlet haber ajansı APS’ye yaptığı açıklamada, oylamanın “hem içeride hem de dışarıda Cezayir’in ulusal hafızasının silinemeyeceği ve pazarlık konusu yapılamayacağına dair net bir mesaj” verdiğini söyledi.
Fransız Haber Ajansı’nın (AFP) aktardığına göre, yasada “Fransız sömürgeciliğinin suçları” ayrıntılı biçimde sıralanıyor. Metinde; nükleer denemeler, yargısız infazlar, fiziksel ve psikolojik işkence ile doğal kaynakların sistematik şekilde yağmalanması başlıca suçlar arasında yer alıyor.
Yasada ayrıca, Fransız sömürgeciliğinin yol açtığı tüm maddi ve manevi zararlar için “tam ve adil tazminatın, Cezayir devleti ve halkı açısından vazgeçilmez bir hak olduğu” ifade ediliyor.
Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Pascal Confavreux ise geçen hafta konuya ilişkin bir soruya, “Yabancı ülkelerde yürütülen siyasi tartışmalar hakkında yorum yapmayacağız” yanıtını verdi.
Sömürge tarihi üzerine çalışan araştırmacılar, yasanın uluslararası hukuk açısından Fransa’yı bağlayıcı nitelik taşımadığına dikkat çekiyor. Ancak uzmanlara göre düzenleme, hukuki etkisinden ziyade siyasi ve sembolik açıdan büyük önem taşıyor.
Fransa’nın 1830’dan 1962’ye kadar süren Cezayir yönetimi, kitlesel katliamlar, zorunlu göçler ve ağır insan hakları ihlalleriyle anılan bir dönem olarak tarihe geçti. Bu süreç, özellikle 1954-1962 yılları arasındaki kanlı bağımsızlık savaşıyla sona erdi.
