İsrail hükümeti, aylardır uyguladığı sert insani yardım kısıtlamalarını kısmen gevşeterek, Gazze Şeridi’ne daha fazla gıda tırının girişine ve su arıtma tesisine elektrik verilmesine izin verdi. Başbakan Netanyahu’nun bu geri adımı, özellikle Batılı ülkelerden ve Birleşmiş Milletler’den (BM) gelen sert eleştirilerin ardından geldi. Ancak uzmanlar, bu adımların yetersiz olduğunu, bölgede yaşanan açlık krizinin derinleştiğini belirtiyor.
Açlıktan Ölümler Artıyor, Gazze’de Karartılmış Gerçekler
Gazze Sağlık Bakanlığı, sadece geçtiğimiz Pazar günü altı kişinin daha yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybettiğini ve toplam ölü sayısının 133’e, bunların 87’sinin çocuklara ulaştığını bildirdi. Ancak BM ve sağlık çalışanlarına göre bu sayı gerçeğin çok altında. Çünkü yetersiz beslenme nadiren doğrudan ölüm nedeni olarak kayda geçiyor ve yardım erişimi ciddi şekilde engellenmiş durumda.
Yardımlar Gecikmeli Geldi, Dağıtımda Kaos Yaşanıyor
İsrail, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne havadan yardım bırakma izni verdi. Gazze’deki tanıklara göre, yardımlar gece yarısı paraşütlerle indi; insanlar yardımlara ulaşmak için birbirleriyle yarıştı.
Almanya, Gazze’ye havadan yardım ulaştırmak için Ürdün ile görüşmelere başladı.
Bazı bölgelerde gelen yardım tırları halk tarafından anında yağmalandı. Bu durum, İsrail sınır geçişlerinde kontrolleri hafifletmiş olsa bile, insani yardımın ulaştırılmasında ciddi zorluklar yaşandığını gösteriyor.
İsrail ordusu, Gazze’de üç sahil bölgesinde “taktiksel ara” ilan ettiğini ve yardım tırlarının geçişine izin verileceğini açıkladı. Ancak bu bölgelerde yoğun çatışmalar yaşanmadığına dikkat çekildi. İsrailli yetkililer yardımların artmasının sadece bir haftalık bir süreç olabileceğini belirtirken, BM bu geçici sürecin kalıcı hale gelmesi için diplomatik çabaları sürdürüyor.
İsrail Sağ ve Aşırı Sağdan Tepki: “Yardım Durdurulsun”
İsrail’in yardım kararına kendi içinden de sert tepkiler geldi. Aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben Gvir, sosyal medyadan Netanyahu’yu sert biçimde eleştirerek, kararın kendi bilgisi dışında alındığını söyledi ve “Savaşın kazanılması ve esirlerin geri getirilmesi için tek yol, tüm yardımların kesilmesi ve Gazze’nin tamamen ele geçirilmesidir,” dedi.
Uluslararası Tepki: Yetersiz Ama Gerekli
Birleşmiş Milletler ve birçok Batılı ülke, yardım geçişlerine izin verilmesini memnuniyetle karşıladı ancak yeterli olmadığını vurguladı. BM Filistin Yardım Koordinatörü Ramiz Alakbarov, “Operasyonel gerçeklikler el verdikçe bu açılımı en üst düzeyde kullanmalı ve hayat kurtarmalıyız” dedi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı ise, “Havadan yardım faydalı olabilir, ama kara yardımı tek sürdürülebilir seçenektir,” dedi.
Geri Adım:BM Yardımlarına Kısıtlı Onay
İsrail, aylar boyunca BM’nin yardım dağıtımını engelleyerek, onun yerine ABD merkezli özel bir kuruluş olan Gaza Humanitarian Foundation (GHF) üzerinden yardım dağıtımı yapılmasına izin vermişti. Ancak GHF, sınırlı miktarda yardım sağlayabilmesi, yardımları düzensiz ve güvensiz alanlara bırakması ve ölümlere yol açan kaoslara sebep olması nedeniyle yoğun eleştiri aldı.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne göre, İsrail’in BM yardımlarını kısıtlamaya başladığı Mayıs ayından bu yana, yardım arayışındaki 1000’den fazla Filistinli İsrail askerleri tarafından öldürüldü. Ölümlerin çoğu, GHF tarafından belirlenen yardım toplama alanlarında yaşandı.
ABD’den GHF’ye Eleştiri: “Yardım, Savaş Silahı Haline Geldi”
ABD’de 21 Demokrat senatör, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’ya yazdıkları mektupta BM’nin yardım rolüne geri dönülmesini ve GHF’nin finansmanının kesilmesini talep etti. Senatör Chris Van Hollen, CBS kanalına yaptığı açıklamada, “GHF’nin yardım noktaları adeta bir ölüm tuzağına dönüştü. Yardım, nüfusu kontrol etmek için bir savaş silahına dönüştürülüyor,” dedi.
Su Arıtma Tesisi Yeniden Açıldı
İsrail, Mart ayında kapattığı bir deniz suyu arıtma tesisinin elektrik bağlantısını yeniden sağladı. Gazze kıyısında yer alan tesisin yeniden devreye alınmasıyla birlikte, günde 18.000 metreküp temiz su üretileceği bildirildi. Gazze’de temiz içme suyu ve hijyen eksikliği nedeniyle bulaşıcı hastalıklar hızla yayılıyor.
Gazze konusunda belirsizlik devam edeceğe benziyor
İsrail’in insani yardım politikasındaki bu kısmi geri adım, uluslararası baskının ne kadar etkili olabileceğini gösteriyor. Ancak çözüm hâlâ uzak. Hem yardım dağıtımı hem de siyasi çözüm konularında büyük belirsizlik sürüyor. Tiyatrodan öteye geçmeyen İsrail ve İran arasındaki Gazzeyi gözden uzak tutma mahalle kavgasıda açlık, baskı, zulüm ve katliamların unutturulmasına yetmedi.
