Milliyetçi Fikrin Sesi: Türkçü Dergiler

28-07-2022

Fikir dergiciliği, aslında sivil toplum kuruluşlarının en önemli, en basit yapılarından biri. Osmanlı’nın son döneminden beri hep, fikirler, kendilerini dergilerle ifâde etmeye çalışmışlar; hep dergilerin etrâfında örgütlenmeye çalışmışlardır. Günümüzde bile hâlâ bu şekilde örgütlenmeler vardır.

 

            İster Türkçü, ister İslâmcı, ister sosyalist, isterse de diğer fikirler olsun, durum böyledir. Meselâ Atsız çevresi, Türkçüler Derneği kurulana kadar Atsız’ın kurduğu dergilerin etrâfında örgütlenmişti. Bugün bile sol örgütleri incelemeye başlasanız, birçok dergi grubu görürsünüz. Bu yüzden de dergiler, hep bu alandaki târihin başvuru kaynağı olmuştur. Günümüzde çeşitli fikirler, geçmişlerini ortaya koyan dergilerin yok olmaması için çeşitli çalışmalar yürütüyorlar. İslâmcı Dergiler Projesi, TÜSTAV (Türkiye Sosyal Tarih Araştırma Vakfı) Süreli Yayınları Arşivi gibi çalışmalar, bu alanda önemli yer tutmaktadır. İslâmcı ve sosyalist dergilerin arşivlerine bu çalışmalar sâyesinde rahatlıkla ulaşabilirken, maâlesef, millîyetçi ya da Türkçü dergilere ulaşmak daha zor olmaktadır. Ancak ülkünet adlı internet sitesi ile değerli kardeşim Serkan Akgöz’ün çalışmaları yer almaktadır ki, elbette bunlar, yukarıda saydığı iki grubun çalışmalarının yanında zayıf kalmaktadır. Umarım, ileride Türkçü ya da millîyetçi kuruluşlar, bu tip çalışmalarla târihe karışmak üzere olan dergileri canlandırırlar ve ilgili kişilere ulaştırabilirler.

 

            İşte, bu kapsamda yapılan son çalışma, Bozkurt Yayınlarından çıkan, editörlüğünü Ahmet Şahin ve Emin Yarımoğlu’nun yaptığı “Milliyetçi Fikrin Sesi: Türkçü Dergiler” adlı muazzâm çalışmadır ve çok değerlidir. Sunuş yazısını Ahmet Bican Ercilasun’un yazdığı eserde on yedi makâle, on sekiz yazar tarafından (makâlelerden biri çift yazarlıdır) kaleme alınmıştır. Bu makâlelerden biri de bana âiddir. Millî Mücâdele’de yayınlanan ilk dergilerden biri olan ve Sertel âilesi ile Hâlide Edib, Ömer Seyfettin gibi yazarların destek verdiği Büyük Mecmûa’yı kaleme aldım. Derginin kuruluşunu, yazılarını, amacını, kapanmasını, yazarların ve sâhiplerinin yaşadıklarını ele aldığım derginin birçok sayısının görüntüsüne de yer verdim. Aslında İstiklâl Savaşımızın en önemli dergilerinden biri olmasına rağmen pek bilinmeyen bu dergiyi yazarken de, kendimce bir selâm vermek, teşekkür etmek istedim.

 

            Bunun dışında Haluk Ölçekçi'nin yazdığı ve fikir dergiciliğini anlattığı "Türkiye'de Fikir Dergiciliği", Mehmet Hayati Özkaya'nın yazdığı "Genç Kalemler Dergisi", Yasin Yavuz'un yazdığı ve Türk Derneğini anlattığı "Türklük Biliminin İlk Mecmuası: Türk Derneği", Sergen Çirkin'in Türk Ocaklarının doğumunu anlattığını söyleyebileceğimiz "Örgütlü Türkçülüğün Doğumu: Türk Yurdu Cemiyeti ve Dergisi", Ali Gezginci'nin anlattığı "Millî Kültürün İnşasında Bir Merhale: Millî Mecmua", Veli Kürşad Öztürk'ün farklı bir bakış kazandırdığı "Altruizm'i Bayraklaştıran Dergi: Atsız Mecmua", Celâl Rifat Atilhan üzerine çok sayıda çalışması olan Celil Bozkurt'un "Türk Fikir Hayatında Milli İnkılap Dergisi ve Yayın Politikası", aynı zamânda eserin editörlerinden biri olan Ahmet Şahin'in yazdığı "Kısa Ömürlü Bir Türkçü Dergisinin Serencamı: Ergenekon Dergisi", Yücel Namal ve Duygu Kartal İncebacak'ın yazdığı ve Atsız'ın en önemli dergilerinden biri olan "Orhun Dergisi", Sacit Yarımoğlu'nun yazdığı "Gök-Börü Dergisi", Türkçü dergiler alanında en çalışkan isimlerden biri olan İbrahim Ağkoyun'un yazdığı "Kopuz: Türk'e Fayda", İlker Aytürk tarafından yazılan "Rıza Nur'un Karargâhı: Tanrıdağ", Murat Yılmaz'ın yazdığı "1950'li Yılların Başında Türkçülük: Orkun Çatısı", daha önce "Atsız ve Türkçülüğün Yarım Asrı: Süreli Yayınlarda Türk Milliyetçiliğinin Seyri" adlı eseriyle Türkçü dergiler alanında çok büyük bir çalışmaya imzâ atan Ozan Karabulak'ın yazdığı "Ötüken (1964-1975)", eserin bir diğer editörü olan Emin Yarımoğlu'nun yazdığı "Türkçü Dergi "Adsız" Üzerine (İnceleme-Fihrist)", hem eserin yayıncısı olan, hem de "Basında Atsız" başta olmak üzere Türkçülük târihi hakkında çok önemli eserleri yazan ve yayınlayan Serkan Akgöz'ün yazdığı "Yeni Orkun" adlı makâleler, her biri alanını aydınlatan, çok önemli yazılardır.

 

           Dolayısıyla “Milliyetçi Fikrin Sesi: Türkçü Dergiler”, sâdece Türkçü dergilerin bir araya gelmesini, geçmişte kalan bu eşsiz eserlerin yeniden canlanmasını sağlamakla kalmıyor, aynı zamânda Türkçülük târihine de bir ışık tutmuş oluyor. Bu yüzden de hem fikrî olarak, hem bilimsel olarak konuya ilgi duyanların mutlâka okuması gereken bir eserdir. Tavsiye ederim...

SİZİN DÜŞÜNCELERİNİZ?