Ehline Denk Gelmeyen Her Şey Ziyan Olur

Türk Dil Kurumu'nun Türkçe Sözlüğüne göre ziyan kelimesi kullanıldığı yere göre iki farklı anlama gelir.

İlk Anlamı: Boş yere harcanan
İkinci Anlamı: Ticarette kazanç elde edememek

"Yersiz ve boşu boşuna harcanmak." anlamına gelen 'ziyan olmak' deyimindeki 'ziyan' sözcüğü literatüre 15. yüzyılda girmiş olup Farsçada zarar uğramayı, viran olmayı karşılar. Klasik edebiyatımızın yükselişte olduğu yüzyıllarda sarayda, siyasette ve edebiyatta etkinliğini giderek artıran Fars dili, dilimize yeni kelimelerle kalıp ifadelerin girmesiyle birkaç yüzyıl daha popülerliğini korumuştur. Klasik edebiyatın en meşhur nazım biçimi gazel ve kasideler, çoğunlukla bu hüzünlü dilin etkisiyle kaleme alınmış, bir medeniyetin tesiri altında tarihe şerh düşülmüştür. Siyasî yönün çevrili olduğu medeniyete/ülkeye göre şekli değişen olgulardan en kıymetisi dilimiz, kimine göre bunca yabancılaşmayla ziyan olmuş kimine göreyse zenginliği artar hâle gelmiştir. Açıkçası benim tarafım ikinciden yana. Dil ve edebiyat mezunu ve dil öğrenmeye meyilli biri olarak her dili zenginlik görsem de her şeyin fazlasının, sevilene değerin fazla verilmesinin ziyan olduğunu düşünüyorum. Sevgide dahi bir had olmalı, olmalı ki haddini aşan zıddına inkılâp etmemeli. Verilen fazla sevgi çıktığı yerin kimliğinden kopup yeni bir benlikte emanet yaşamamalı.
Özün kimyası bozulduğunda, geriye ne fazlaca değer verilenden kıymet görememe ne de seni sen yapanlardan uzak kalmış olma hâli yaşanmamalı. Konuşulan dil bozkırda yaşayanın ruhunu temsil ediyorsa o dil bozkırlı kalmaya devam etmeli. Bağrı yanık Anadolulunun yürek yangınından gelen "insan ölür ama uruhu ölmez" ifadesini kendi sapsarı toprağının diliyle anlatmak uygun olmaz mıydı?

Zarara uğramak yalnızca ticaretteki anlamıyla kalmamalı, en zor olanının boşu boşuna harcanan emek gibi zaman gibi değer vermek gibi anlamlarda olduğu unutulmamalı. Verilen emekler, elin ele ucuz olması kadar hor görülmemeli. Sarfedilen her emeğin boşuna olduğunun anlaşıldığı noktada gözü yola düşeni kul gibi görmekten vazgeçip tutsak etmek bir kenara koyulmalı, esaretine bir son verilmeli. Ehline denk gelmeyen her şey ziyandadır, ziyan eden de Karac'oğlan'ın dizesinden bîhaber sömürgen dünyasında dostun koynundan uzaklarda gezmeye mahkumdur.