Gagauzya Özerk Devlet Başkanı Evghenia Gutul

Evghenia Gutul, 5 Eylül 1986 Doğumludur. 19 Temmuz 2023'ten bu yana Gagauzya Özerk Yeri Başkanı olarak görev yapmaktadır. Gagauz Başkan Gutul, Rusya, Türkiye ve AB ülkeleri başta olmak üzere tüm dünya ülkeleri ile iyi ilişkiler kurarak, Gagauzya’yı tüm dünyaya yakınlaştırmaya ve tanıtmaya çalışmaktadır. Başkan Gutul, Evli iki çocuk annesi olup, hukukçu ve politikacıdır. 

Başkan Evghenia Gutul, Moldova Hükümetinin, kendi özerk bölgelerinde egemen bir devlet olmalarına rağmen Gagauzları temsil eden SHOR Partisinin seçimlere katılmasını engellediklerini, hatta daha da ileri giderek partiyi kapatmak suretiyle,  gelecekteki seçimlere katılmasını da yasakladıklarını belirtmektedir. Gagauzya, Moldova sınırları içerisinde de olsa özerk bir devlettir. Gagauz, halkı yaşadığı coğrafyada kendi iradesini kullanarak, bağımsızlığını ilan etmiş, hür bir millettir. Kendi kendini yönetme güç ve iradesini yaptığı demokratik seçimlerle elinde tutan bir toplumun hürriyet ve egemenlik hakkını baskı, cebir ve şiddet kullanarak zorla elinden almaya çalışılmak, bir insanlık suçudur. Bu nedenle, Avrupa’nın ortasında Moldova hükümetinin gagauz halkına yaptığı baskılara son vermesi için çare arayan SHOR partisi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne giderek (AIHM) Moldova hükümeti aleyhine haklı bir dava açmıştır. SHOR partisi bu dava ile Moldova Hükümetine, baskılarına bir son ver, yeter artık demiştir. Moldova’nın bu baskılarının altında yatan en önemli neden Gagauzya’nın özerklik statüsünü zedeleyerek Gagauzya’yı ve gagauz halkını yok saymaya ve bu bölgeyi ilhak etmeye çalışmaktır. Gagauzya Özerk Yönetimi sınırları içerisinde kalan Gagauz Devleti sıradan bir yer değildir. Statüsü kanunlarla korunan  özel ve özerk bir yerdir. Gagauz Başkan Gutul’un Rusya, Türkiye ve AB ülkeleri ile görüşmelerinde dünyaya duyurmaya çalıştığı en önemli konuda budur. Başkan Gutul, Putin’le yaptığı görüşmeden sonra, Putin'in Moldova merkezi yönetimine karşı, kendilerini destekleme sözü verdiğini belirterek, "Sn. Putin, Gagauzya ve Gagauz halkının uluslararası arenada meşru haklarını, yetkilerini ve konumunu destekleme sözü vermiştir." ifadelerini kullanmıştır. Gutul Başkanın, Moldova Hükümetinin yaptığı baskılara son verebilmek için çareler aramak adına yaptığı mücadelesinde Gagauzya’nın sesini dünyaya duyurma isteği ve bu çabaların tamamında onurlu bir dik duruş ve azimli bir liderlik örneği vardır.

Avrupa’nın ortasında Moldova hükümeti tarafından, kadim bir medeniyetin mirası olan Gagauz halkının temsilcisi bir partiye yapılan baskılar, bir milletin hiçe sayılışı ve özerk bir bölgede var olma becerisini kanıtlamış bir toplumun bizi artık önemsemek zorundasın çığlığını duymak istemeyen Romanya ve Moldova, kendi tarihi geçmişlerinden dolayı gizli kapılar ardında geliştirdikleri planlar dâhilinde bir oldubittiyle birleşmek istemektedir. Romanya’nın Moldova ile birleşmesi sonucunda ise; Özgür Gagauzya’yı ilhak ederek, gagauz halkının iradesini yok sayıp, dolaylı bir şekilde herkesin dikkatleri başka meselelere yönelmişken güya kimsenin beklemediği ve farketmeyeceği bir anda kendi topraklarına katmak istedikleri her yönüyle aşikardır. Başkan Gutul tüm dünyaya bu tehlikeyi göstermeye çalışan bir lider olarak elinden geleni yapmak için var gücüyle çalışmaktadır.

Gagauzya, Moldova Cumhuriyeti'ne bağlı ancak, bir özerk devlettir. Ülkeye ismini veren Gagauzlar Oğuz boyundan ve Türk kökenlidir. Gagauz kelimesinin Gök Oğuzdan türediği düşünülmektedir. Paul Wittek'e göre Gagauz kelimesi Anadolu Selçuklu Hükümdarı II. İzzeddin Keykavus ile bağlantılıdır. Şu an yaklaşık 250 bin Gagauz, eski SSCB topraklarında yerleşiktir. Büyük bir kısmı ise Moldova güneyindeki Bucak yöresinde yaşamaktadır. Gagauz köyleri Ukrayna'daki Odesa ve Zaporojye illerinde, Romanya, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Kabardey'da yer almaktadır. Moldova'da "Gagauz Cumhuriyeti" dışında, Kişinev'de 8.000, Bender'de 1.600 ve Dinyester nehrinin kuzey yakasında 3.300, Bulgaristan ve Yunanistan'da yaklaşık 20 bin Gagauz yaşamaktadır. Gagauzlar Ortodoks Hıristiyan ve etnik köken olarak Türktür. Bizans yazılı kaynaklarında Oğuzların 11. yüzyılda Tuna nehrini geçerek, Balkanlardaki Makedonya, Paristrione, Yunanistan ve Bulgaristan’da yerleşik hayata geçen, göçebe boylarındadır. Şeklinde kaydedilmiştir.

V. Radloff ve V. Moşkof Gagauz adını, Gagoğuz biçiminde göstermiştir. Gagların bir Oğuz kolu olduğu ve adlarının ise ataları Oğuzlara dayandığını belirtmiştir. Bu bakış açısı gerçeğe çok yakındır ve gagauz adının dereden geldiği sorusunun çözümlenmesinde kesin bir yol gösterici olmuştur. Prof. N. Baskakov, Gag “Hak” kelimesinden geldiğini Gagauz kelimesinin doğru şeklinin “Hakoğuz” biçiminde açıklamıştır. Bu toplumun Hakoğuz olduğunu ve Oğuz boyundan geldiğini ifade etmiştir. Tarih kitapları ve tarihçiler göstermektedir ki, Hakoğuzlar önce Karadenizin kuzeyine, sonra Tuna’yı aşıp, Balkanlar’a Bizans İmparatorluğu topraklarına ve Avrupa’ya doğru göç etmişlerdir. Sonrasında bu toplum, Gagoğuzya’yı meydana getirmiştir. Akdes Nimet Kurat, Kazım Yaşar Kopraman ve V. Moşkof bu düşüncededir. 1994 yılına gelindiğinde, Gagoğuzlar idarî muhtariyetini ilan ederek, Gagouz Yeri adıyla kendi idarelerini kurmuşlar ve Özerk bir devlet olmuşlardır. Gagauz Özerk Bölgesinin kurulması ile  günümüzden önceki dönemlerde uzun yıllar boyunca egmen bir toplum olamamaları sebebiyle bölgede yaşayan ve bölgeye egemen olan güçlerin gagauzlara yapmış oldukları baskı ve asimilasyon çalışmaları sonucunda bu gün bölgede üç farklı resmî dil ortaya çıkmıştır. Bunlar Gagauzca, Rusça ve Moldovancadır. Geniş olarak bakıldığında, Gagauz (Gagoğuz) Türkçesi de, diğer Türkçeler gibi, Ana Türk dilinin bir lehçesidir, Hatta Sovyetler döneminde Sovyet tarihçileri tarafından Gagauzca’nın Türkçe dillerinden bir lehçe olduğu belirtilmiştir. Bu sebebpledir ki, Gagauz Türkçesi nihayetinde bir Oğuz Türkçesidir.

Gagauz halkı, geçmişte ve bugün yaşadıkları sorunlar ile tüm dünya önünde cereyan eden halihazırda yaşadıkları sıkıntıların bir daha tekrar etmemesi için bağımsız gagauz halkı kendi özgür iradelerini kullanarak bizzat kendileri belirleyecektir. Bu haklarını asla Romanya’ya, Moldova yada başka bir devletin keyfiyetine bırakmayacaktır. Bir milletin kaderi ve geleceği başka milletlerin eline ve keyfiyetine bırakılamaz. Sayın Başkan Gutul ve özgür Gagauzya halkının gelecek nesillere tam ve bağımsız bir ülke bırakmak istemelerini ve bunun için verdikleri onurlu mücadeleyi kimse yok sayamaz ve boşa çıkaramaz. Başkan Gutul ve ekibini Gagauzya’da ve dünyada gagauz halkının sesini duyurmak için hukuk kuralları dahilinde, hukukun üstünlüğüne ve gücüne inanarak yapmış oldukları başarılı çalışmaları ve etkin çabaları için tebrik ederiz. Kendilerine ve tüm çalışma arkadaşlarına UGEP ve eura24.com ailesi olarak saygılarımızı ve şükranlarımızı sunarız.