Yozgat'ın ilimizin Sorgun İlçesine bağlı Şahmuratlı Köyü sınırları içerisinde bulunan Kerkenes Dağı Antik Kentinin Demir Çağı'nda M.Ö.600 yıllarında Medler tarafından kurulduğu tahmin edilmektedir. Ancak 2003 yılında yapılan kazılarda Frigce yazıtlar bulunması sebebiyle bu kentin bir Frig yerleşimi olabileceği de kanaatine varılmıştır. Antik kentin yaklaşık olarak 6-7 kilometre kadar olan sur duvarları 2,5 kilometrekarelik bir yerleşim alanını oluşturduğu bilinmektedir. Antik kaynaklarda ise Pteria olarak kaydedilen kentin burası olduğu yönünde tahminler vardır.
Persler tarafından M.Ö. 540 lı yıllarda kentin zaptedildiği, halkın esir alındığı, kentin büyük bölümünün yakıldığı ayrıca surlarının da yıkıldığı bilgisi mevcuttur. Antik kent yakılıp yıkıldığı ve yağmalandığı için özellikli kültür varlıklarına çok nadir rastlanmaktadır. Bölgede bulunan bir mobilyaya ait fildişi süsleme parçasının halen Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde sergilendiğini biliyoruz. Kentin önemli özelliklerinden biri de çok çabuk yıpranan kumtaşı denilen bir çeşit taşın mimari, heykeltıraşı ve yazıtlarda çok sık kullanılmış olmasıdır.
Yozgat İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Arşivi verilerine göre; Burada önceleri egemen olan Asur İmparatorluğu MÖ 612 yılında, Med ve Babillilerin ortak saldırısına yenik düştü. Medler imparatorluklarını Anadolu yüksek platosu boyunca, batıya Kızılırmak’a doğru genişlettiler ve Kerkenes Dağı üzerinde, Herodot tarihinde Pteria adıyla anılan yeni büyük bir şehir kurdular. Yine Herodot’a göre, Medler ile Lidyalılar arasında yıllardır uzayıp giden savaşın altıncı yılında, muharebe bütün şiddetiyle devam ederken tıpkı Thales’in o yıl için tahmin ettiği gibi gün geceye döner. Sonradan “Güneş Tutulması Muharebesi” olarak adlandırılacak bu olay, MÖ 585 yılının 28 Mayıs günü meydana gelir. Kilikyalılar ve Babiller’in arabuluculuğuyla imzalanan barış antlasması ile sınırlar tekrar belirlenir ve antlaşma karşılıklı kız alıp verme ile sağlamlaştırılır.
Heredot’a göre, Med şehri Pteria orta Kapadokya bölgesinin savunması en güçlü şehridir. Bu sur duvarlarının gerçek boyutları, Lidya Kralı Krezüs tarafından şehir yakıldığından ve güçlü taş duvarı en azından kısmen yıkıldığından beri ilk kez 1999 yılında ortaya çıkarıldı. Krezüs, Delfi’deki meşhur kehanet merkezine Kızılırmak'ı geçtiği takdirde ne olacağını sorar ve karşılığında "güçlü bir imparatorluk yok olacak” cevabını alır. Tanrıların belirgin desteği eşliğinde, ordusuyla doğuya yönelen Krezüs Pteria'yı ele geçirir ve şehir halkını tutsak eder. Böylece Pers kralı Büyük Kiros'un öfkesini üzerine çeker. MÖ 547 yılında Lidya ve Pers orduları Pteria yakınlarında karşılaşır, fakat yenişemezler. Krezüs başkenti Sart'a dönerken o yıl içerisinde başka savaş beklememektedir. Fakat Büyük Kiros, söz konusu kralın peşine düşer ve Lidya başkenti Sart’ı zapt eder. Kehanet gerçekleşmiştir, Krezüs güçlü bir imparatorluğu yok etmiştir.
Bu bilgilerin ardından birçok okurumuz bu antik kenti gidip görmek isteyecektir. Buraya ulaşmak için şahsi aracınızla Sivas Yozgat karayolu üzerinde bulunan tabelalar yardımıyla ulaşım sağlayabilir ya da Sorgun ilçesine gelip buradan kalkan köy servisleriyle ulaşım sağlayabilirsiniz. Mutlaka görülmesi gereken önemli antik kentlerden biridir.
