Çalışanların yaptığı iş veya işin yürütümü sırasında maruz kaldığı, fiziksel, kimyasal, biyolojik ve psikososyal etkenlerden dolayı meydana gelen hastalık halleri, sosyal güvenlik sistemimizde “Meslek Hastalığı” olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde ki sanayileşme ve ekonomideki hızlı gelişim bazı alanlarda meslek hastalıkları artışı sorununu da beraberinde getirmiştir. Bugünkü yazımızda, kişilerin çalıştıkları alanlarda ki mesleksel riskler nedeniyle ortaya çıkan meslek hastalıkları konusunu ele alıp, bu konuda okurlarımızı bilgilendirmeye çalışacağız.
Bir hastalığın, Meslek hastalığı olarak kabul edilmesinin şartları nelerdir?
Bir hastalığın, sosyal güvenlik sistemi kapsamında meslek hastalığı sayılabilmesi için, öncelikli olarak, ortaya çıkan hastalıkla, çalışma ortamı arasında mutlak illiyet bağı olması ve hastalığa maruz kalan kişinin sigortalı olması gerekmektedir. Bunun yanında hastalığın; Sosyal Güvenlik Kurumunca belirlenen meslek hastalığı listesinde yer alması. Hastalığın çalışma süresi içine veya o hastalık için belirlenen çalışma süresinin tamamlanmasından sonra (işten ayrılınmış bile olsa) ortaya çıkması. Hastalığın yetkili hastanelerce düzenlenecek raporla belirlenmesi gerekmektedir.
Meslek hastalığının tespit ve inceleme süreci ne şekilde yapılıyor?
Meslek hastalığı, çalışanın şikâyeti veya işverenlerce çalışan adına yapılan meslek hastalığı bildirimi üzerine, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca incelemeye alınıyor. İlk olarak sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğu iddiasını, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları (hastaneler) tarafından usulüne uygun olarak düzenlenen sağlık kurulu raporu ile belgelendirmesi isteniyor. Ardından Sosyal Güvenlik Kurumu’nca gerekli görülmesi halinde, işyerindeki çalışma şartlarının ve çalışanın hastalığa sebep olan işlerde fiilen çalıştığı süresinin araştırması yapılıyor. Son olarak ise elde edilen belgelerin Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca incelenesiyle meslek hasatlığı tespit süreci sonlandırılıyor.
Hangi hastalıklar meslek hastalığı olarak sayılmaktadır?
Hangi hastalığın meslek hastalığı sayılacağı, bu hastalıkların işten ayrıldıktan ne kadar zaman sonra ortaya çıktığı, meslek hastalığının hangi işi yaparken meydana geldiği ve meslekte kazanma gücü kayıp oranı gibi hususlar, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmeliği’nde ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Bu düzenleme tamamen bilimsel çalışmalara dayalı olarak hazırlanmış olup, çağın ve teknolojinin getirdiği yeni hastalıkların tespit edilmesi halinde ise söz konusu düzenlemede gerekli güncellemeler yapılabilmektedir. Burada asıl olan, çalışanların yaptığı iş veya işin yürütümü sırasında, işten kaynaklanan sebeplerle hastalığa maruz kalındığının anlaşılmasıdır.
Meslek hastalığına maruz kalan sigortalıya ne gibi haklar sağlanmaktadır.
Meslek hastalığına yakalanan çalışanın %10 ve üzeri bir oranda iş gücü kaybına uğraması halinde kendisine sürekli iş göremezlik geliri bağlanmaktadır. Meslek hastalığına yakalanan çalışanın %10 un altında bir oranda iş gücü kaybına uğraması halinde kendisine raporlu olarak, iş yapamadığı süreler baz alınarak geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Meslek hastalığı sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine ise ölüm geliri bağlanmaktadır.
Meslek hastalığı olaylarında işverenlerin yükümlülükleri nelerdir?
İşverenler işyerinde oluşabilecek meslek hastalığı riskine karşı her türlü tedbiri almakla ve buna rağmen işçisinin meslek hastalına yakalanması halinde ise, bu durumu öğrendiği zaman üç iş günü içerisinde elektronik ortamda Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirmekle yükümlüdür. İşverenlerin yükümlüklerini yerine getirmemesi halinde, haklarında bir takım idari yaptırımlar uygulanmaktadır.
Bugünkü yazıma son verirken, sağlığın, kaybedildiği takdirde tekrar telafisi mümkün olmayan bir sermaye olduğunu gerek çalışma hayatının devamı gerekse toplumumuzun geleceği için, sağlığın riske atılmaması ve bu hususla ilgili önleyici tüm tedbirlerin alınması gerektiğini, hatırlatmak isterim.
