Temel Değerlerimiz
En önemli gıdamız sevgidir. Mevlana, ne kadar da güzel söylemiş: “Sevgi acıları tatlandırır, bakırları altın eder, dertler sevgiyle şifa bulur, sevgi ölüleri diriltir, padişahları kul köle eder.”
Sevgi, insanoğlunun en temel ihtiyaçlarından biridir. İnsan hayatı boyunca sevgiye ihtiyaç duyar. Çünkü; insan sevgiyle yaratılmıştır. Sevgi acıyı bal eder, aşılmazı yol eder. Sevgisiz hayat, tatsız tuzsuz aş gibidir. Sevgi karşı tarafı anlamaktır. Sevgi, kalbimizi başkalarına açmaktır.
Anadolu toprağı sevgiyle yoğrul bir hamur değil midir? Her nerede sevgi varsa, başarı ve zenginlik orada kendiliğinden var olur. Demek ki hayat paylaşıldıkça güzeldir! İşte Anadolu biraz da sevginin oymağı olduğu için değerlidir ve çok sevilir.
Saygı
Saygı, insan ilişkilerini düzenleyen bir duygudur. Saygının olmadığı yerde olumlu ilişkiler kurulamaz. Bu bakımdan saygı, hayatın her karesinde bizi mutluluğa götürür.
İnsanların arasındaki duygu, düşünce ve davranış düzeni bazı değerlerle sağlanır. İki insan arasındaki temel ilişki değerlerinin başında “saygı” duygusu yer alır. Saygı olmadan güven duygusu da oluşmaz. O bakımdan her türlü iletişimde saygıyı esas almak gerekir.
Hoşgörü
İnsan, mükemmel yaratılmış bir canlıdır. Ne var ki zaman zaman hata da yapabilir. Hoşgörü olmazsa hayat, çekilmez olur. Hayat, insana hatalarını öğreterek onu geliştirir. Hoşgörü yaşanılarak öğrenilen bir duygudur. Hoşgörüyü yaşayarak öğrenen bireyler, başkalarına karşı daha hoşgörülü bakabilirler. İşte Anadolu… hoşgörünün hoş görmenin hoş yaşamanın beşiği değil midir zaten?
Çevremizdeki insanlarla iyi geçinmenin yolu, onlara hoş bir nazarla bakmaktır. Biz onlara güzel bakarsak, onlar da bize güzel bakarlar. Böylece aramızda güzel ilişkiler oluşur. Bu sayede istenmeden yapılan hatalar da hoş görülebilir. Sevecenlik ve hoşgörüden yoksun insanlar kozasını örüp içinden çıkamayan ipekböceği gibi yaşarlar.
Tevazu
Her insanın kendine özgü duygu ve değerleri vardır. Bu duygu ve değerlere özen göstermek gerekir. Her zaman kendimizi ön planda tutmak, bizi sevimsiz kılabilir. O açıdan tevazu sahibi olmakta büyük yarar vardır. Tevazu, “Alçakgönüllülük; gösterişsizlik” anlamlarına gelir.
Alçakgönüllülükte gurur ve kendini beğenme yoktur. Mütevazı insan, kendisini, olduğu gibi görür ve karşısındakine değer verir. Gururlu kimse gerçekte zayıf olan tarafını saklamaya çalışırken, mütevazı insan, kendisindeki değerleri gösterme ihtiyacı duymaz. Anadolumuz, tevazu hamuruyla yoğrulmuş bir vatandır.
Nezaket
Başkalarına karşı saygılı ve incelikli davranma, “incelik, naziklik, zarafet” olarak adlandırılan nezaket, bir anlayış biçimi, bir tutum, zihin ve kalplerde yaşayan bir değerdir. Nezaket, bilgi ve erdem yönünden olgunluğa erişen kişilerin davranışında görülür. Gelenekler çerçevesinde biçimlenen nezaket, eğitimle belli kalıplara dönüştürülerek insan ilişkilerinin temel belirleyicilerinden birisi olur. Yine geleneklere uygun sözler ve davranışlarla kişinin çevresinde yarattığı etki olarak ifadesini bulan incelik değeri ise, nezaketin estetikle buluştuğu noktadır.
Merhamet
Bir başka değerimiz ise merhamettir. Merhamet bütün canlılara özgü bir duygudur. Ancak insanoğlundaki merhamet duygusu daha bilinçli ve baskındır. İnsanları diğer canlılardan ayırmasının yanı sıra bu duygu bireyler arasındaki iletişime yansıdığında ortaya dürüst ve içten etkileşimler çıkar. Merhamet duygusunun hayattaki yeri bu nedenle çok önemlidir. Merhametli olmak, anlayışlı olmayı getirir.
Anadolu, merhametin yaşandığı diyardır. İşte bir Anadolu öğüdü: Dağda gez belde gez; ama merhameti elden bırakma!
Diğergamlık(Empati)
Hayatın her karesinde başkalarıyla birlikte olma ihtiyacımız vardır. Bu bağlamda, başkalarını da düşünmek, empati kurmak, önemli bir üstünlüktür. Kendimizi karşıdakinin yerine koymak, onları anlamaya çalışmak sağlıklı iletişim için gerekli önceliklerdendir. Bencil, hâlden anlamaz bir kişiyle iletişim kurmak çok zordur. Bütün bunları yaparken de doğal ve sempatik olmak, iletişim yolunda önemli bir üstünlük sağlayacaktır.
Araştırmalara göre, duygudaşlık dediğimiz durum, birilerini anlama yeteneği, beynimizin temel işleyiş mekanizması içinde zaten yer alıyor. Yani, iletişim kurmak, başkalarının söyledikleriyle/yaptıklarıyla ilgilenmek insanoğlunun sadece psikolojik bir tercihi değil, aynı zamanda biyolojik bir ihtiyacıdır.
Adalet
Fransızların büyük yazarı Victor Hugo: “İyi olmak kolaydır, zor olan dürüst ve adil olmaktır.” demiştir. Adalet, “hak ve hukuk gözeterek davranma, adil olma” demektir. Adalet hem bireyler hem de toplumlar açısından çok önemlidir. Adalet anlayışının yerleşmediği toplumlarda düzensizlik baş gösterir.
Her konuda olduğu gibi iletişimin daha sağlıklı kurulabilmesi de, insanlara bakış açımızla ve olayları değerlendirme terazimizle ilgilidir. Sağlam bir temel üzerine oturtulmak istenen düşünceler, adalet duygusuyla yoğrulmalıdır. Adalete dayanmayan fikirler, kalıcı çözümler üretemez.
Adalet, hayatımızın her anında göz önünde bulundurmamız gereken bir erdemdir. Adalet aile, okul, iş gibi hayatımızı çepeçevre saran bir ihtiyaçtır. Adalet duygusundan yoksun kalırsak, huzurlu olamayız.
Hakkaniyet
Bir diğer değerimiz ise hakkaniyettir. Hakkaniyet, “hak ve adalete uygunluk, doğruluk”tur.
Adaleti sağlama ya da adil olma, ancak insanlara hakkaniyetle davranmamızla mümkün olabilir. Hakkaniyetli olmak, yalnızca insanlar arası ilişkiler için geçerli değildir. Dolayısıyla hakkaniyet duygusu, hayatımızın her anında gerekli yöntem ve yollardan biri olmalıdır.
Her işimizde, her davranışımızda, her sözümüzde “hakkaniyeti” esas almak, hakkımıza razı olmak, kimsenin hakkına göz dikmemek gerekir. Kendisi kadar başkalarının haklarını da gözeten -hatta başkalarının haklarını daha da önde tutan- bireyler, çevrelerince sevilir. Böyle insanlar hayatın her bölümünde başarıya ulaşırlar. Hakka hukuka saygılı bireyler, hem iletişimde hem de insan ilişkilerinde doğal başarıya sahip olacaklardır.
Doğruluk
Bir Japon Atasözü der ki: “Yalan dörtnala gider. Hakikat ise adım adım yürür fakat yine de gideceği yere vaktinde yetişir.”
Dürüstlük, hayatta sağlıklı, huzurlu ve başarılı olmanın en temel ilkelerindendir. İnsan kendi iç dünyasında, kendisiyle baş başa iken dahi dürüst olmalıdır. Hiçbir başarı tesadüfen elde edilemez. Edilmiş gibi görünse dahi, kalıcı olmaz. Gerçek başarı, dürüstlüktür.
İnsan ilişkilerinde ve iletişimde karşılıklı güvenin özel bir yeri ve önemi vardır. Güven olmadan sevgi de saygı da sadece lafta kalır. İnsan evvela kendisine sonra da dürüst insanlara güvenir. Güven ve dürüstlük, hayatın özüdür.
Çalışkanlık
Bir başka önemli değerimiz ise çalışkanlıktır. İnsan hem yaratılışı bakımından hem de ihtiyaçları dolayısıyla çalışmak zorundadır. Çalışkan insanlar, kendi ihtiyaçlarını karşıladığı gibi başkalarına da yardımcı olurlar. Bunun yanında toplumca da sevilirler.
Toplumların huzura kavuşabilmesi, bireylerin çalışma arzusu ve verimliliğine bağlıdır. Çalışmak, yalnızca bireyin her anlamda rahatlığa kavuşmasını sağlamakla kalmaz, toplumun genelini de etkiler.
Çalışmak, bireye sistemli ve doğru yaşamayı, zamanı iyi kullanmayı, kendi iş alanında uzmanlaşmayı öğretir. Bireyin toplumiçinde itibar kazanması da çalışkanlığı ile doğrudan ilişkilidir.
İşine bağlı, çalışkan ve azimli insanların etraflarında daha olumlu algılandıkları gerçeğini hemen fark ederiz. O halde çalışmak ve çalışkanlık, diğer insanlara kendimizi anlatmanın en iyi yöntemlerinden biridir. Çalışkan insanlar işlerinde başarılı olurlar.
Sonuç
Milletimizin asırlar boyunca oluşturduğu, süzülmüş bal misali olan daha nice değerlerimiz vardır. Biz sizin ağzınıza sadece bir parmak bal çaldık. Devamını arzu eden Anadolu’yu karış karış gezmelidir. Anadolu’yu Anadolu yapan değerleri ve oradaki değerlerini yitirmemiş insanları tanımadan Anadolu anlaşılmaz vesselam…
