İki Gözüm Türkçe - Ziyan ettik Türkçe’yi

Dilimizden birkaç bin kelime ve onların duyurduğu on binleri bulan mana kovulmasaydı, zihnimiz bu kadar çorak kalmazdı. Biz, elli yılda dünyanın iki büyük dilinden biri olan Türkçesini harcamış ve hâlâ türlü yollardan canına okuduğunun farkında olmayan bedbaht nesilleriz.

Levis (Geoffrey Lewis)’e göre Türkçe, bir asır önce İngilizceyle beraber, dünyanın iki büyük dilinden biri hâline gelmişti.

Bu demekti ki, Arapça gibi, Kuran’ın indirildiği din olmak yanında büyük bir edebiyata sahip muazzam bir dili geride bırakmıştı.

Bu demekti ki, Fransızca gibi yüzyıllarca büyük bir disiplinle işlenen dilden de öndeydi. Balzak’ın, Hügo’nun, Bodler’in dili, 19. Asrın sonlarında dünyanın diplomasi dili unvanını da çoktan kazanmış olmasına rağmen böyleydi.

Bu demekti ki, Göte’yi, Şiller’i, Rilke’yi yetiştirmiş Almanca da Türkçenin arkasından geliyordu. 18 ve 19. Yüzyıllarda dünya düşünce tarihînin zirveleri, müziğin ulaşılmaz isimleri de Almanlardan çıkmıştı ve büyük gelenek devam ediyordu. Dünyayı sarsan bu dehalara rağmen,  çok yönlü gelişmişlik ve her şeyi ifade etmek bakımından dilleri Türkçenin gerisinde sıra bulabiliyordu.

Müzik dili İtalyanca ve dünyanın birinci şiir dili Farsça ise, büsbütün gerideydi.

Bir daha tekrarlayalım: Levis, dil inkılâbını tahlil ettiği Trajik Başarı’da kesin bir dille ifade eder ve der ki: 20. Asrın başında, Türkçe, dünyanın en büyük iki büyük dilinden biriydi.

Levis bu görüşünde yalnız değildir. Aynı keskinlik ve kesinlikte olmasa da, Türkçeyle uğraşan batılı Türkolog ve şarkiyatçıların önemli bir kısmı bu fikre yaklaşan tespitlerde bulunmuşlardır. Bang, Eberhard, Jan Döni, Titse, Brokelman,Lüvi Bazen,  -Türkçenin lügatini de hazırlayan- Redaus ve daha pek çok büyük ismin bu fikri destekleyen ifâdeleri vardır.

Levis’ten önce ve sonra, içine düşürüldüğümüz dil deviriciliği cinnetinden hareketle pek çok Türk âlimi ve edîbi de içleri yanarak canına kastedilen Türkçenin güzelliğini ve büyüklüğünü söylediler. Konunun dünya çapındaki en büyük otoritelerinden Fuad Köprülü âdeta ortak görüşü söyler.